WAŻNE
Informacja dotycząca zmian w sposobie przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego oraz świadczenia wspierającego od dnia 1 stycznia 2024 roku.
Ośrodek Pomocy Społecznej, Dział Świadczeń Rodzinnych i Alimentacyjnych w Nysie działając na podstawie z art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) informuje o zmianach w sposobie ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna.
Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) od 1 stycznia 2024 r. zmienia się dotychczasowy sposób ustalania uprawnień do świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów poprzez:
- wprowadzenie świadczenia wspierającego dla osób z niepełnosprawnością w wieku od ukończenia 18 r. życia,
- zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
- likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Po wejściu w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, osoby pobierające świadczenia opiekuńcze mogą dokonać wyboru – albo pozostaną przy dotychczasowym przyznanym świadczeniu, albo opiekun z tego świadczenia zrezygnuje i wtedy znajdująca się pod jego opieką dorosła osoba wymagająca opieki będzie mogła starać się o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
W przypadku gdy osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, która sprawuje opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia i która będzie chciała od 1 stycznia 2024 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli z możliwością podjęcia zatrudnienia lub pobierania emerytury) będzie musiała złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach oraz zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przyznanego na podstawie starych przepisów.
ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE
Uprawnionymi do świadczenia wspierającego będą osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia, które uzyskają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia - na poziomie od 70 pkt do 100 pkt. Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany w formie decyzji przez wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności po złożeniu wniosku o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia. Wnioski o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia będzie można składać do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności od 1 stycznia 2024 r. Przyznawaniem i wypłacaniem świadczenia wspierającego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie wspierające będzie przysługiwać osobom z najwyższym ustalonym poziomem potrzeby wsparcia (87-100 pkt). Od dnia 1 stycznia 2025 r. dla osób z poziomem potrzeby wsparcia (78-86 pkt). Natomiast od 1stycznia 2026 r. świadczenie wspierające będzie przysługiwać także dla osób z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeby wsparcia (70-77 pkt).
Osoba wymagająca opieki:
- na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna,
- na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych
-może otrzymać świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, o ile spełnia warunki uprawniające do tego świadczenia.
Kwota świadczenia będzie przysługiwała, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia, w wysokości od 40% do 220% wysokości renty socjalnej. Obecnie renta socjalna wynosi 1 588,44 zł brutto.
Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie należał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne opiekunom, którzy nie podejmą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, pod warunkiem wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania opiekuna z osobą z niepełnosprawnościami.
ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE NA NOWYCH ZASADACH OD 1 STYCZNIA 2024 ROKU
Świadczenie pielęgnacyjne od dnia 1 stycznia 2024 r. będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia.
W oparciu o nowe przepisy świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać:
1. matce albo ojcu,
2. innym osobom na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3. opiekunowi faktycznemu dziecka,
4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo- wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,
-jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Uchylone zostaną: warunek rezygnacji albo niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez osobę sprawującą opiekę w celu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością, warunek zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym przez osobę sprawującą opiekę, a także warunek powstania niepełnosprawności nie później niż do ukończenia 18 roku życia, albo w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia, warunek ograniczający zbiegi wymienionych w tym przepisie świadczeń rodzinnych gdy świadczenia te przysługują w związku z opieką nad różnymi osobami (nie będzie jednak możliwe pobieranie np. świadczenia rodzicielskiego i świadczenia pielęgnacyjnego na to samo dziecko).
Osoba sprawująca opiekę uprawniona do własnych świadczeń emerytalno-rentowych będzie mogła pobierać świadczenie pielęgnacyjne na osobę wymagającą opieki.
W przypadku gdy opiekun będzie sprawował opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, podwyższa się po 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Od 1 stycznia 2024 r. osoby sprawujące opiekę, nie będą mogły wnioskować o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjne na dorosłe osoby niepełnosprawne.
SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY
Specjalny zasiłek opiekuńczy od 1 stycznia 2024 r. nie będzie już przyznawany. Jedynie, na podstawie przepisów przejściowych, zasiłek ten będzie mógł być przyznawany także po 31 grudnia 2023 r. w pewnych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych.
OCHRONA PRAW NABYTYCH OPIEKUNÓW
Osoby które nabyły bądź nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na starych przepisach obowiązujących tj. do 31 grudnia 2023 r. mogą w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
Opiekun będzie mógł dokonać wyboru:
- czy chce otrzymywać świadczenie opiekuńcze czy osoba niepełnosprawna chce otrzymywać świadczenie wspierające,
- czy sprawując opiekę nad niepełnosprawną osobą w wieku do 18 roku życia zamierza korzystać ze świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach czy też na nowych.
Dla wszystkich osób, które po raz pierwszy będą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2024 r. będą uprawnieni do świadczenia wyłącznie na nowych przepisach.
Osoby sprawujące opiekę, zachowują prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w tym przypadku będzie złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
Osoby, które wybiorą świadczenia opiekuńcze na obowiązujące na dotychczasowych przepisach nie będą mogły nadal podjąć zatrudnienia, innej pracy zarobkowej ani otrzymywać emerytury.
Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekunów nie będzie przysługiwać jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.
Zawieszeniu ulega postępowanie o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna, w przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, do czasu rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.
Osoba z niepełnosprawnościami, składając w ZUS wniosek o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane przez ZUS świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres za który jej opiekun otrzymał w gminie świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna i tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnych świadczeń po stronie jej opiekuna.
Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna wypłacone opiekunowi za okres, który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające będzie uznawane za świadczenie nienależnie pobrane podlegające zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami.